پوشیدن کفش مناسب یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند بر سلامت کلی بدن، به خصوص ستون فقرات و زانوها، تأثیر بگذارد. بسیاری از افراد از تاثیر کفش نامناسب بر درد کمر و زانو بی‌خبرند. این مطلب از فیزیوتراپی راحیل به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه کفش‌های نامناسب می‌توانند به بدن آسیب بزنند و چه نوع کفش‌هایی برای پیشگیری و بهبود این دردها مناسب هستند.
تاثیر کفش نامناسب بر ستون فقرات و کمر
شاید برایتان عجیب به نظر برسد، اما بین کفش نامناسب و کمردرد ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. کفش‌هایی که به درستی از پای شما حمایت نمی‌کنند، نحوه راه رفتن شما را تغییر می‌دهند و فشار نامناسبی به کمر و مفاصل وارد می‌کنند. بدن انسان یک زنجیره به هم پیوسته است که از پاها تا گردن امتداد دارد و هرگونه عدم تعادل در یک بخش، می‌تواند بر سایر بخش‌ها نیز تأثیر بگذارد.
درد پا به علت استفاده از کفش نامناسب
هنگام راه رفتن، فشاری معادل دو برابر وزن بدن بر هر پا وارد می‌شود. برای جذب و توزیع صحیح این نیرو، پاها نیاز به حمایت کافی دارند. وقتی از کفش‌هایی استفاده می‌کنید که برای سلامت کمر مناسب نیستند، عضلات کمر شما سفت و بیش از حد کار می‌کنند و به وضعیت بدنی (پوسچر) نامناسب منجر می‌شوند. این وضعیت بدنی می‌تواند درد کمر را تشدید کند و حتی به مشکلاتی مانند فشرده‌شدن دیسک، درد زانو و با گذشت زمان، آرتروز منجر شود. در این شرایط، درمان زانو درد با فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش فشار روی مفاصل، تقویت عضلات حمایت‌کننده و بهبود کیفیت حرکت کمک کند.
از جمله کفش‌های مضر برای کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کفش‌های فاقد پشتیبانی از قوس پا
قوس پا برای تحمل وزن بدن به حمایت کافی نیاز دارد. اگر کفش شما از قوس پا پشتیبانی نکند، کف پا و مچ پا درد می‌گیرند. این درد به سمت پاها و کمر کشیده شده و به مفاصل بالایی مانند زانو و لگن نیز فشار می‌آورد. این نوع کفش‌ها شامل صندل‌های بازاری، کفش‌های باله و بسیاری از کفش‌های مردانه روزمره هستند.
کفش‌های پاشنه بلند
این نوع کفش‌ها دلیل اصلی بسیاری از کمردردها هستند، زیرا زاویه پا را به شکلی غیرطبیعی تغییر می‌دهند. بدن برای حفظ تعادل، ستون فقرات را به شکل غیرعادی حرکت می‌دهد، که این امر به عضلات کمر فشار آورده و منجر به درد می‌شود. این قاعده برای هر کفشی که پاشنه آن بیش از پنج سانتی‌متر از زمین فاصله دارد، صدق می‌کند. در چنین شرایطی، درمان کمردرد با فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود وضعیت ستون فقرات، کاهش درد و تقویت عضلات حمایتی کمک کند.
تاثیر کفش نامناسب بر زانو و مفاصل
کفش‌های نامناسب تأثیر زیادی بر وضعیت زانوها دارند. زانوها در بدن به تحرک و تعادل کمک می‌کنند و با توزیع یکنواخت وزن، از سایر بخش‌های بدن محافظت می‌کنند. فشار یا توزیع نامناسب وزن، به خصوص هنگام فعالیت‌های روزمره، می‌تواند عملکرد صحیح مفصل زانو را مختل کند. این موضوع باعث می‌شود استخوان‌ها ناهماهنگ شوند و به رباط‌ها، استخوان‌ها و غضروف‌ها فشار وارد شود که در نتیجه ممکن است منجر به پارگی یا آسیب شود.
بنابراین، اگر در ناحیه زانو احساس درد می‌کنید، ابتدا به کفش‌هایتان شک کنید. کفش‌هایی که از مچ پا و زانو محافظت نمی‌کنند، به مرور زمان باعث ایجاد آسیب و درد در زانو می‌شوند و در این شرایط، فیزیوتراپی برای آسیب و پارگی مینیسک زانو می‌تواند به کاهش درد، بهبود حرکت مفصل و تقویت عضلات حمایتی کمک کند.
استفاده از کفش مناسب برای دویدن
چند نمونه از مشکلاتی که کفش‌های نامناسب ایجاد می‌کنند:
کف فرسوده و مایل
کفش‌های پاشنه‌دار یا کفش‌هایی با کفی فرسوده و مایل، بدن را از تراز خارج کرده و به زانوها فشار می‌آورند تا وزنی بالاتر از حد معمول را تحمل کنند. حتی پاشنه‌های کوتاه نیز می‌توانند این فشار را افزایش دهند.
عدم انطباق
کفش‌هایی که تراز بدن را تغییر می‌دهند، زانو را مجبور به فعالیت بیشتری می‌کنند. به عنوان مثال، پاشنه بلند زاویه پا را تغییر می‌دهد و وزن بدن را به جلو می‌برد. این فشار مداوم به پشت زانو، تاندون‌ها را تحت کشش قرار می‌دهد که می‌تواند با گذشت زمان منجر به درد مزمن شود.
خستگی پایین‌تنه
پوشیدن کفش‌های نامناسب باعث خستگی پاها می‌شود و این خستگی نحوه راه رفتن شما را تغییر می‌دهد. در نتیجه، زانوها نیز خسته شده و در معرض آسیب‌های حاد قرار می‌گیرند.
قدم‌های کوتاه
برخی کفش‌ها به دلیل عدم انعطاف‌پذیری یا تنگ بودن، شما را مجبور به برداشتن قدم‌های کوتاه می‌کنند. این نوع راه رفتن نیز می‌تواند به خستگی پایین‌تنه و فشار روی زانو منجر شود.
بهترین کفش‌ها برای سلامت کمر و زانو
اگرچه پیدا کردن یک کفش ایده‌آل سخت است، اما بسیاری از کفش‌ها به بهبود و پیشگیری از دردهای کمر و زانو کمک می‌کنند. برای انتخاب کفش مناسب، باید به ویژگی‌های زیر توجه کرد:
کفش‌های مخصوص دویدن
این کفش‌ها برای جذب شوک طراحی شده‌اند و اغلب دارای بالشتک و پشتیبانی کافی از قوس پا هستند. همچنین، از مچ پا حمایت می‌کنند و به حفظ وضعیت بدنی صحیح کمک می‌کنند.
کفش‌های با زیره راکر (گهواره‌ای)
این کفش‌ها که دارای کفی ضخیم و پاشنه گرد هستند، به تقویت عضلات کمر، بهبود انحنای ستون فقرات و کاهش درد کمر و مفاصل کمک می‌کنند.
کفش‌های ارگونومیک
این کفش‌ها به طور خاص با پشتیبانی از قوس پا طراحی شده‌اند. آن‌ها فشار وارد شده به پاشنه را هنگام راه رفتن کاهش داده و شوک وارد شده به پا را جذب می‌کنند.
کفش‌های ارتوتیک (طبی واقعی)
این کفش‌ها به صورت سفارشی و بر اساس نیازهای منحصر به فرد بدن شما ساخته می‌شوند. یک پزشک پس از معاینه دقیق و تصویربرداری از پای شما، این کفش‌ها را تجویز می‌کند تا هرگونه مشکل در وضعیت قرارگیری پا را اصلاح کرده و فشار اضافی بر مفاصل، ستون فقرات و عضلات را کاهش دهند.
استفاده از کفش مناسب برای طبیعت‌گردی
نکات مهم در انتخاب و استفاده از کفش
برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از کفش‌های نامناسب، به نکات زیر توجه کنید:
- انتخاب کفش با کفی صاف و انعطاف‌پذیر: کفی کفش باید ضخامت مناسبی داشته باشد و به راحتی در قسمت پنجه خم شود.
- پاشنه کوتاه و پهن: ارتفاع پاشنه باید تا حد امکان کوتاه باشد. پاشنه‌های پهن یا گوه به جای پاشنه‌های نازک، تعادل و ثبات بیشتری فراهم می‌کنند.
- فضای کافی برای انگشتان پا: کفش باید در قسمت پنجه پهن باشد تا انگشتان به راحتی حرکت کنند و تحت فشار قرار نگیرند.
- تعویض به موقع کفش‌های فرسوده: کفش‌های کهنه، به خصوص اگر بالشتک داخلی آن‌ها از بین رفته باشد، باید تعویض شوند.
- عدم استفاده از کفش‌های خیلی تنگ یا گشاد: هر دو نوع می‌توانند نحوه راه رفتن را تحت تأثیر قرار داده و فشار نامناسبی به بدن وارد کنند.
- استفاده از کفی‌های ارتز (در صورت لزوم): اگر کفش‌های فعلی شما به پشتیبانی بیشتری نیاز دارند، با پزشک مشورت کنید تا کفی‌های ارتز مناسب را تجویز کند.
استفاده از کفش مناسب برای ورزش
خلاصه نهایی
انتخاب کفش مناسب نقش مهمی در پیشگیری و کاهش دردهای کمر و زانو دارد. کفش‌های نامناسب با تغییر وضعیت بدنی و نحوه راه رفتن، فشار نامناسبی به مفاصل و ستون فقرات وارد می‌کنند. بنابراین، انتخاب کفش‌هایی با پشتیبانی کافی از قوس پا، کفی مناسب و پاشنه کوتاه می‌تواند به سلامت کلی بدن کمک شایانی کند.
سوالات متداول در مورد تاثیر کفش نامناسب بر درد کمر و زانو
آیا پوشیدن صندل و دمپایی می‌تواند به کمردرد منجر شود؟
بسیاری از صندل‌های رایج از قوس پا پشتیبانی نمی‌کنند و به همین دلیل می‌توانند باعث کمردرد و درد در مچ پا و زانو شوند. با این حال، صندل‌های طبی که دارای پشتیبانی از قوس و بستر نرم هستند، می‌توانند گزینه مناسبی برای افرادی باشند که از کمردرد رنج می‌برند.
چرا کفش‌های ورزشی برای کمردرد مناسب هستند؟
کفش‌های ورزشی به خصوص کفش‌های دویدن و پیاده‌روی، برای جذب شوک و پشتیبانی از پا طراحی شده‌اند. آن‌ها معمولاً دارای بالشتک داخلی و پشتیبانی کافی از قوس پا هستند که به حفظ وضعیت بدنی صحیح و کاهش فشار بر کمر کمک می‌کنند.
آیا هر نوع کفش پاشنه بلند مضر است؟
بله، هر کفشی که پاشنه آن بیش از پنج سانتی‌متر از زمین فاصله داشته باشد، می‌تواند به بدن آسیب برساند. این نوع کفش‌ها تراز بدن را تغییر داده و به ستون فقرات و عضلات کمر فشار می‌آورند.
چگونه یک متخصص می‌تواند در انتخاب کفش مناسب کمک کند؟
متخصصان، مانند کایروپراکتورها، می‌توانند با بررسی وضعیت بدنی و نحوه راه رفتن شما، مشکلات مفصلی را تشخیص داده و بهترین کفش طبی را بر اساس شرایط شما پیشنهاد دهند. در موارد شدید، پزشک ارتوپد ممکن است کفش‌های ارتوتیک سفارشی تجویز کند.
آیا درد زانو همیشه به کفش مربوط می‌شود؟
درد زانو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما کفش نامناسب یکی از دلایل اصلی است، به خصوص اگر درد پس از فعالیت‌های طولانی مدت یا با پوشیدن یک نوع کفش خاص تشدید شود. در صورت درد مزمن، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.
