فیزیوتراپی سکته مغزی

سکته مغزی یک “حمله مغزی” ناگهانی است و زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شود. این اتفاق معمولاً به دلیل لخته شدن خون می افتد.

سکته مغزی می تواند باعث ضعف یا فلج در یک طرف بدن و بوجود آمدن مشکلاتی در حرکت و انجام فعالیت های روزمره شود. فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند تا حرکتتان را بازیابی کنید و به فعالیت های روزمره بپردازید. همچنین می تواند به شما کمک کند تا حد امکان از بازو و دست خود در فعالیت هایتان استفاده کنید.

نقش فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی

فیزیوتراپی پس از سکته مغزی شامل الکتروتراپی ( استفاده از جریان های الکترکی لازم )، تمرین درمانی ( تمرینات تخصصی لازم برای بهبودی بیمار)، شاک ویوتراپی، لیزر درمانی و تکنیک های دستی است که توسط فیزیوتراپیست متخصص انجام می شود .

فیزیوتراپیست ها اغلب با سایر متخصصان کار می کنند تا به شما در رفع طیف وسیعی از مشکلاتی که سکته مغزی می تواند ایجاد کند کمک کنند. کاردرمان ها، گفتاردرمان ها، زبان درمان ها، پزشکان، پرستاران و مددکاران اجتماعی می توانند در این امر به بیمار کمک کنند.

پس از سکته مغزی، مغز ما نمی‌تواند سلول‌های جدیدی را برای جایگزینی سلول‌هایی که آسیب دیده‌اند رشد دهد. از طرفی مغز این توانایی را دارد که سلول‌های آسیب‌دیده خود را دوباره سازماندهی کند و آنچه از دست رفته را جبران کند. این فرآیند می تواند توسط توانبخشی فیزیوتراپی که پس از سکته مغزی دریافت می کنید هدایت شود.

فیزیوتراپیست شما می تواند راهکار هایی تخصصی در مورد چگونگی یادگیری مجدد حرکت و بازیابی عملکرد ارائه دهد.

در فیزیوتراپی سکته مغزی، همه چیز براساس نوع سکته مغزی و شدت آن و همچنین سن بیمار، برنامه ریزی می شود. در واقع در این روش درمانی، تمرینات و ورزش ها به گونه ای در کنار هم چیده می شوند که فرد از نظر حرکتی توانایی بیشتری داشته باشد، درد او تسکین شود و عوارض ناشی از سکته مغزی نیز در او کاهش یابد.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) و نقش آن در بهبود علائم سکته مغزی

تحریک مغناطیسی مغز یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین روش های درمانی در فیزیوتراپی بیماران سکته مغزی بشمار می رود. این روش درمانی کاملاً ایمن و غیرتهاجمی برای توانبخشی پس از سکته مغزی است.

در این روش با اعمال تحریک مغناطیسی بر شبکه‌ها و ساختارهای آسیب دیده، بهبود چشمگیری در وضعیت بیمار ایجاد می‌شود. تحریک مغناطیسی عملی سرپایی است که نیاز به بستری شدن یا بیهوشی ندارد.

بیمار در جلسه TMS روی صندلی مخصوص می‌نشیند. سپس یک سیم پیچی TMS روی سر بیمار قرار می‌گیرد. سیم پیچی تا ناحیه پیشین مغز بیمار رو به جلو آورده می‌شود و درمان آغاز می‌گردد.

بیمار در طول درمان مجموعه‌ای از صداهای کلیک مانند می‌شنود و در زیر سیم پیچی ضربه‌های کوچکی را احساس می‌کند. این روش درمانی معمولاً در چند جلسه تقریباً ۴۰ دقیقه‌ای، هر هفته ۵ روز به مدت ۴ تا ۶ هفته انجام می‌شود. البته تعداد جلسه‌ها به پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد.

فواید  فیزیوتراپی سکته مغزی

• بهبود تعادل و راه رفتن
• افزایش توانایی غلتیدن و حرکت در رختخواب
• بهبود توانایی نشستن و ایستادن
• کاهش اسپاسم عضلانی، درد و سفتی
• افزایش قدرت بدنی
• آموزش الگوهای حرکتی
• افزایش عملکرد دست و پای آسیب دیده
• افزایش سطح انرژی
• افزایش استقلال و کیفیت زندگی
• کاهش خطر سقوط

انواع مشکلات حرکتی که با فیزیوتراپی درمان می شوند

سکته مغزی می تواند به طرق مختلف بر توانایی شما در حرکت تأثیر بگذارد که شامل:

• ضعف یا فلج در یک طرف بدن
• تغییرات در حس، مانند سنگینی اندام، بی حسی و سوزن سوزن شدن
• مشکلات تعادل
• درد مفاصل و دررفتگی جزئی
• سفتی عضلانی یا اسپاسم عضلانی

پس از سکته مغزی چه زمانی می توان فیزیوتراپی را شروع کرد؟

از 24 ساعت پس از سکته مغزی، شما تشویق می‌شوید که تا جایی که می‌توانید از جای خود بلند شوید، به فعالیت‌های قبلی‌تان ادامه دهید یا فقط روی صندلی بنشینید.

در مراحل اولیه، فیزیوتراپی بر پیشگیری از عوارض و کمک به بهبودی تمرکز دارد. در مراحل بعد می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید کارهایی را که برایتان مهم هستند، مانند نشستن و برخاستن از رختخواب یا ورزش کردن را انجام دهید.

همچنین شما ممکن است با استفاده از تجهیزات فیزیوتراپی، الگوهای حرکتی خود را بازیابی کنید.

بلافاصله پس از سکته مغزی، بیمار چگونه توسط فیزیوتراپیست ارزیابی می شود؟

پس از سکته مغزی، باید در اسرع وقت پس از بستری شدن در بیمارستان توسط فیزیوتراپیست ارزیابی شوید. این ارزیابی باید مشکلات سلامتی شما را قبل از سکته مغزی در نظر بگیرد. همچنین باید اطمینان حاصل شود که هر گونه مشکل حرکتی در ابتدا شناسایی شده است.

مراقبت خوب در روزهای اولیه برای کمک به جلوگیری از سفتی مفاصل یا سفتی عضلات مهم است. یک فیزیوتراپ در مورد اینکه چگونه می توانید باوجود محدودیت تحرک داشته باشید به شما کمک می کند. به عنوان مثال نحوه غلت زدن یا داخل و خارج شدن از رختخواب را به شما آموزش می دهد.

همچنین فیزیوتراپ ها می توانند شما را در مورد اینکه چه زمانی و چگونه می توانید از جای خود بلند شوید و چه تجهیزاتی (مانند عصا یا آتل) ممکن است به شما کمک کند، راهنمایی کنند.

اگر بخاطر سکته مغری دچار فلج یک طرفه شده اید، موقعیت صحیح برای جلوگیری از اسپاسم یا آسیب مهم است.

اگر قادر به حرکت نیستید، ممکن است به شما فیزیوتراپی قفسه سینه داده شود تا ریه های خود را پاک نگه دارد.

همچنین توصیه می شود در صورت امکان روی صندلی بنشینید، زیرا این کار به جلوگیری از لخته شدن خون در پاها، بهبود تنفس و بهبودی سریعتر کمک می‌کند.

تمرینات فیزیوتراپی برای سکته مغزی

حرکت و فعال بودن می تواند به بهبودی شما کمک کند، خطر سکته مغزی دوباره را کاهش دهد و سلامتی شما را بهبود بخشد.

در طول فیزیوتراپی می توانید تمریناتی را برای تقویت عضلات ضعیف و افزایش استقامت خود انجام دهید. تمرینات کششی می تواند سفتی عضلات و مفاصل را کاهش دهد.

همچنین بهتر است بر روی مهارت های خاصی که نیاز به بهبود آنها دارید کار کنید. برای مثال، اگر در حفظ تعادل خود مشکل دارید، ممکن است از شما خواسته شود که زیاد بایستید.

اگر در بلند کردن بازوی خود مشکل دارید، باید فعالیت هایی را انجام دهید که باعث می شود بازو را بلند کنید و از آن استفاده کنید.

اگر در راه رفتن مشکل دارید باید تا حد امکان پیاده روی کنید.

راه های زیادی برای ورزش و تمرین وجود دارد. در ادامه به رایج ترین تمرینات فیزیوتراپی سکته مغزی اشاره خواهیم کرد:

1. ورزش دست برای سکته مغزی

ورزش های دست سکته مغزی شامل: انجام تمرینات قدرتی دست،

خم کردن مچ دست، گرفتن توپ فیزیوتراپی با نوک انگشتان، فشار دادن و هول دادن توپ، خم کردن انگشتان، کمک به چرخش شست، انجام تمرینات کششی دست و چرخاندن کف دست است.

2. ورزش پا برای سکته مغزی

ورزش مچ پا، تمرینات کششی زانو و رژه‌ی نشسته روی صندلی از جمله مهم ترین تمرینات پا هستند.

3. ورزش‌های تعادلی سکته مغزی

چرخاندن تنه در حال نشسته، نزدیک کردن زانو به سینه در حالت درازکش و ضربات انگشتان پا به کف زمین از رایج ترین ورزش های تعادلی سکته مغزی بشمار می روند.

4. ورزش هوازی سکته مغزی

انجام ورزش‌های هوازی مثل یوگا باعث افزایش انعطاف‌پذیری عصبی و بهبود نتیجه‌ی عملکردی در افراد مبتلاء به سکته مغزی می‌شود.

5. آب درمانی برای سکته مغزی

هیدرو‌تراپی یا آب درمانی به بیماران سکته‌ی مغزی کمک می‌کند تا با شناور شدن در آب گرم، عضلاتشان تقویت، مفاصلشان نرم و در نتیجه تحریک‌پذیری بیشتری را تجربه کنند.

تفاوت فیزیوتراپی و کاردرمانی سکته ی مغزی چیست؟

فیزیوتراپی سکته مغزی به بازیابی و آموزش حرکات از دست رفته بیمار در جهت استقلال فعالیت‌های کلی بدن از طریق بهبود دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلانی می‌پردازد، اما کاردرمانی بیماران سکته مغزی بر روی حرکات ظریف اندام‌ها ( مخصوصا دست ها) برای فعالیت‌های نیاز به کنترل عصبی عضلانی بالا (نوشتن،بستن دکمه لباس و …) تمرکز دارد.

هر جلسه فیزیوتراپی چقدر طول می کشد؟

از آنجایی که نواحی مختلف مغز در طول سکته مغزی ممکن است آسیب ببینند، درمان هیچ دو بیمار یکسان نیست و دفعات و مدت جلسات فیزیوتراپی باید متناسب با نیازهای فردی باشد.

اما بطور میانگین طول هر جلسه فیزیوتراپی حداقل 45 دقیقه و پنج روز در هفته توصیه می شود.