شانه درد یک بیماری شایع است. شانه بیشترین دامنه حرکتی را در بین همه مفاصل ما دارد، بنابراین جای تعجب نیست که درد و آسیب شانه هر دو شایع و فوق العاده ناراحت کننده هستند. مفصل شانه از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:
- هومروس (استخوان بالای بازو)
- ترقوه (استخوان ترقوه)
- کتف (تیغه شانه)
این استخوانها که توسط ماهیچهها، تاندونها و رباطها به هم متصل میشوند، به ما اجازه میدهند کارهای روزمره را به راحتی انجام دهیم. و از آنجایی که یکی از پرکاربردترین قسمتهای بدن هستند، در معرض خطر بیشتری برای آسیب قرار دارند به همین دلیل، مهم است که هم نحوه محافظت از شانهها و هم نحوه درمان مناسب درد و آسیبهای شانه را بدانید.
آسیب های رایجی که منجر به شانه درد می شوند
دانستن اینکه چرا شانه درد را تجربه می کنید اولین قدم برای درمان آن است. شانه ها ممکن است در اثر فعالیت های مختلف، از جمله فعالیت های به ظاهر بی ضرر مانند نشستن پشت میز در محل کار، آسیب ببینند. انواع آسیب های شانه را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: آسیب های ناگهانی و آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد.
1. آسیب های ناگهانی
این آسیبها که به عنوان آسیبهای حاد نیز شناخته میشوند، میتوانند نتیجه هر چیزی از جمله زمین خوردن و فرود آمدن روی شانه تا چرخاندن شانه به روشی غیرطبیعی باشند. صدمات ناگهانی می توانند شامل موارد زیر باشد:
- کبودی
- تاندون های آسیب دیده، که عضله را به استخوان متصل می کند
- رباط های آسیب دیده، که به ثابت نگه داشتن مفصل شانه کمک می کند
- اعصاب آسیب دیده
- پارگی روتاتور کاف، که زمانی اتفاق می افتد که هر یک از چهار تاندون که مفصل شانه را می پوشانند آسیب ببیند.
- عضلات کشیده شده
- استخوان های شکسته
- دررفتگی
پس از آسیب حاد شانه، احتمالاً بلافاصله کبودی یا تورم را مشاهده خواهید کرد و اگر آسیب منجر به گیر کردن عصب یا رگ خونی آسیب دیده شود، ممکن است احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی کنید.
2.آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد
آسیبهای ناشی از استفاده بیش از حد میتوانند بدتر از آسیبهای حاد باشند، زیرا ممکن است در طول زمان و در نتیجه فعالیتهای روزمره شما به کندی ایجاد شوند. آنها نتیجه مواجهه مفصل شانه یا بافت اطراف آن با استرس بیش از حد هستند و حتی ممکن است متوجه مشکلی نباشید تا زمانی که ناگهان با یک شانه درد آزاردهنده مواجه شوید. صدمات ناشی از استفاده بیش از حد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بورسیت، زمانی است که کیسه مایعی که مفصل شانه را بالشتک و روان کننده می کند ملتهب می شود.
- تاندونیت، زمانی که تاندون ها ملتهب می شوند.
- فشار عضلانی.
- شانه یخ زده، که دامنه حرکتی شانه شما را «یخ می کند».
- سندرم گیرافتادگی، زمانی است که حرکات بالای بازو، تاندونها را مجبور میکند تا روی قسمتی از تیغه شانه ساییده شوند، که میتواند منجر به ملتهب شدن تاندونهای روتاتور کاف شود.
12 درمان فیزیوتراپی برای درد شانه
بسته به ویژگی های آسیب شما، شانه درمانی که فیزیوتراپیست شما تجویز خواهد کرد احتمالاً شامل یک یا چند نوع از درمان های زیر خواهد بود:
1. یخ درمانی
پزشکان روش RICE (استراحت، یخ، فشار و قرار دادن در ارتفاع) یعنی یخ زدن نقاط آسیب دیده را برای آسیب های حاد توصیه می کنند. این درمان به کاهش التهاب و تورم کمک می کند، که به نوبه خود به کاهش درد نیز کمک می کند.
2. گرما درمانی
بر خلاف یخ درمانی که در ساعات اولیه آسیب استفاده می شود، گرما درمانی پس از گذشت 72 ساعت بهتر است استفاده شود. این روش مانند یخ درمانی، یک مسکن نیز هست و به ماهیچه ها اجازه آرامش می دهد.
3. درمان دستی
همانطور که از نام آن پیداست، درمان دستی به کمک فیزیوتراپیست برای آرام کردن شانه آسیب دیده بکار می رود. فیزیوتراپیست با دستان خود از فشار در جهتی خاص روی بافت استفاده می کند تا به آن کمک کند تا بخشی از تحرک طبیعی خود را به دست آورد.
4. انجام حرکات کششی
حرکات کششی یک نوع رایج درمان برای درد شانه است، زیرا برای فشار دادن آرام عضلات شما تا زمانی که دامنه حرکتی خود را به دست آورید طراحی شده است. فیزیوتراپ احتمالاً سطوح مختلفی از کششها را که ممکن است قسمتهای شانه و همچنین گردن و ستون فقرات را هدف قرار دهد، بسته به آسیب وارد میکند.
5. تقویت عضلات با ورزش
تقویت کردن اساساً راه دیگری برای گفتن ورزش کردن است، زیرا فیزیوتراپ ممکن است به شما توصیه کند تمرینات تقویتی خاصی را برای کاهش درد در محل آسیب و همچنین تقویت سایر ماهیچهها، مانند عضلات مرکزی بدن، انجام دهید. هدف در این روش این است که عضلات شما را قوی تر از قبل از کنیم تا از عود مجدد آن جلوگیری کنیم.
6. تحرک مفصل به کمک فیزیوتراپیست
نوع دیگری از درمان که در آن کمک فیزیوتراپیست ضروری است، تحرک مفصل با کشش کپسول مفصلی است که تحرک شانه آسیب دیده را افزایش می دهد. این روش از آنجایی که نیاز به درک کامل آناتومی دارد، فقط توسط یک فیزیوتراپ حرفه ای آموزش دیده انجام می شود.
7. استفاده از روش اولتراسوند برای افزایش تحرک
سونوگرافی درمانی – که نباید با سونوگرافی تشخیصی اشتباه گرفته شود – نوعی فیزیوتراپی برای درد شانه است که در آن عضلات، تاندونها و سایر بافتهای نرم با یک جلسه گرم کردن عمیق درمان میشوند. گرما گردش خون را در بافت بهبود می بخشد، که هم درد را کاهش می دهد و هم به بهبود آسیب کمک می کند. سونوگرافی های درمانی همچنین به افزایش کشسانی ماهیچه ها به خصوص در موارد یخ زدگی شانه کمک می کند تا به عضلات اجازه کشش راحت تر و در نتیجه افزایش دامنه تحرک را بدهد.
8. تحریک الکتریکی اعصاب ناحیه آسیب دیده
یکی از راه های تقویت عضلات شانه آسیب دیده، تحریک اعصاب است. گاهی اوقات، از این روش برای انقباض عضلات یا کاهش التهاب استفاده می شود، اما می تواند به عنوان راهی برای تجویز دارو نیز استفاده شود.
9. استفاده از نوار چسب ورزشی
فیزیوتراپیست شما ممکن است استفاده از نوار ورزشی را به عنوان بخشی از فیزیوتراپی شانه همراه با سایر روش های درمانی مانند تمرینات ورزشی انتخاب کند.
10. اصلاح فعالیت های روزمره
برای کاهش احتمال بازگشت آسیب شانه، فیزیوتراپ شما راه هایی را در اختیار شما قرار می دهد تا شیوه انجام فعالیت های روزمره خود را اصلاح کنید تا از شانه های شما به درستی حمایت شود. برای مثال، اگر با شانه یخ زده سر و کار دارید، فیزیوتراپ ممکن است به شما توصیه کند از استراحت بیش از حد برای شانه خود اجتناب کنید.
11. اصلاح ارگونومی محل کار
در این روزگار، تقریباً غیرممکن است که برخی افراد بیش از هشت ساعت در روز پشت میز کامپیوتر خود ننشینند. ارگونومی چیزی است که فیزیوتراپیست شما احتمالاً با شما صحبت خواهد کرد – هدف آن یافتن راه هایی برای اطمینان از دریافت حمایت مناسب بدن شما است. این روش می تواند هر چیزی از انجام تمرینات خاص پشت میز شما یا سرمایه گذاری در یک صندلی اداری جدید باشد.
12. برنامه تمرین خانگی
تمرینات فیزیوتراپی شانه که با فیزیوتراپیست خود انجام می دهید احتمالاً پس از اتمام جلسات شما تا حدودی باید حفظ شوند. فیزیوتراپیست مجموعه ای از تمرینات در خانه را برای کمک به حفظ پیشرفت شما تنظیم می کند. آنها تمرینات را در طول جلسات با شما تمرین می کنند، بنابراین می توانید در هنگام بازگشت به خانه از نحوه انجام آنها اطمینان داشته باشید.
در ادامه به 12 مورد از تمرینات مفیدی که فیزیوتراپ ها توصیه می کنند در منزل انجام دهیم می پردازیم:
1. کشش کپسول عقبی شانه
در اببتدا روی شانه آسیب دیده دراز بکشید و اجازه دهید دستتان روی زمین صاف شود. بعد با دست دیگر به ساعد خود فشار وارد کنید. به مدت ۳۰ ثانیه بدنتان را در این حالت نگه دارید و بعد با سمت دیگر تکرار کنید. این تمرین را برای هر طرف بدن 3 بار انجام دهید.
2. بالا کشیدن شانه با کش ورزشی
روی پاهایتان بایستید. دو سرکش را به هم وصل کنید و با دو دست، دو طرف آن را نگه دارید. سپس دست خود را نزدیک به بدن تان در پشت نگه دارید و بعد دست را بالا بکشید تا کش سفت شود (دست باید در حالتی قرار بگیرد که با بدن زاویه ۳۰ درجه بسازد). سپس دست را پایین بیاورید. این حرکت را در ۳ ست ۸ تایی انجام دهید.
3. کشش عضله پشتی بزرگ:
بایستید و دو دست خود را بالای سر بیاورید. سپس آرنج یکی از دست ها را با دست دیگر بگیرید و تا جایی که می توانید آرنج را بکشید و آرام به سمت شانه دیگر ببرید. این کشش را ۳۰ ثانیه نگه دارید و با هر دست، سه بار انجام دهید.
4. کشش عضله فوقانی شانه:
در ابتدا هر دو دست را با هم به پشت ببرید. سپس یک دست را کمی بالا تر از دست دیگر گذاشته و تا حدی جلو ببرید تا احساس کشش کنید. این حالت را ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس با دست دیگر شروع کنید. این تمرین را 3 بار تکرار کنید و بین هر ست وقفه کوتاهی ایجاد کنید.
5. قوی کردن شانه در حالت درازکش:
به روی شکم دراز بکشید و بالشتی زیر پیشانی خود بگذارید. سپس هر دو دست خود را صاف کرده و کمی بالا بیاورید طوری که زاویه ۱۴۰ درجه درست شود. این حالت را ۵ ثانیه نگه دارید. و ۱۰ بار تکرار کنید.
6. تمرین ساعتگرد و پادساعتگرد با شانه:
با بازوی خود دایرههایی را در جهت عقربههای ساعت بکشید و سپس یک حرکت خلاف جهت عقربههای ساعت انجام دهید، گویی که دارید شیشه جلو اتومبیل یا شیشه ای را پاک میکنید. این تمرین یک حرکت مفید برای تقویت عضلات شانه است. این تمرین را به مدت 30 ثانیه سپس 4 بار در روز امتحان کنید.
7. تقویت ماهیچه های لوزی بازو:
به صورت دراز بکشید و بازوهای خود را به پهلو نگه دارید. تیغه های شانه خود را به هم فشار دهید و بازوهای خود را فقط 10-15 سانتی متر از زمین بلند کنید. در این حالت شما یک انقباض عضلانی را در اطراف و بین تیغه های شانه خود و در پشت بازوهای خود احساس خواهید کرد. این حالت را برای 5-10 ثانیه نگه دارید و 6-10 بار تکرار کنید. این حرکت را می توانید 3 بار در روز تکرار کنید.
8. کشش سطح سینه:
در ابتدا بازوی راست خود را صاف مقابل سینه قرار دهید. سپس از دست چپ برای نگه داشتنش مقابل سینه استفاده کنید. این حالت را 1 دقیقه نگه دارید. حالا نوبت دست دیگر است. همین روند را پیاده کنید و برای هر دست 3 تا 5 بار انجام دهید. برای عمیق تر شدن کشش، دست را با شانه بالا بیاورید.
9. دست عقابی و چرخش ستون فقرات:
در حالت نشسته دست ها را به اطراف دراز کنید و بعد مقابل خود بیاورید. دست ها را از روی هم عبور داده طوری که دست راست روی دست چپ قرار بگیرد. سپس آرنج را خم کرده و پشت آرنج بالایی را روی پایینی گذشته و کف دست ها هم به همدیگر بچسبند. این حالت را ۱۵ ثانیه حفظ کنید. بازدم انجام دهید و آرنج را به داخل سینه فشار دهید در حالی که ستون فقرات هم خم شود. سپس دم انجام دهید و قفسه سینه خود را باز کرده و دست ها را هم باز کنید و بالا نگه دارید. این حرکت را 1 دقیقه انجام دهید. در انتها با سمت دیگر هم همین مراحل را تکرار کنید.
10. حالت سگ رو به پایین:
چهار دست و پا بنشینید و سپس زانوها را از زمین بلند کرده و باسن را بالا رو به سقف نگه دارید. وزن خود را کامل روی کف هر دو دست و پنجه های پا بیندازید. در این حالت ستون فقرات خود را صاف کنید و سر را به سمت پاها آورده به گونه ای که شانه هایتان بالای سرتان قرار گیرد. این حالت را 1 دقیقه نگه دارید.
11. حالت بچه:
همان حالت سگ رو به پایین را انجام دهید اما این بار انگشتان شست پا را به هم بچسبانید. سپس باسن خود را به عقب فشار داده و به پاشنه پا را بهم بچسبانید. در عینحال دستان خود را به جلو بکشید و اجازه دهید سنگینی قفسه سینه به پایین بیفتد و ستون فقرات و شانه ها ریلکس شوند. این حالت را به مدت ۵ دقیقه حفظ کنید.
12. آزاد سازی گردن:
چانه تان را پایین آورده و به سینه بچسبانید. در این حالت در پشت گردن احساس کشش خواهید کرد. سپس به آرامی سر را به سمت چپ کرده تا شانه راست کشیده شود. یک دقیقه این حالت را نگه داریدو با طرف دیگر هم همین کار را انجام دهید. این تمرین را می توانید ۳ تا ۵ بار تکرار کنید.
پیشگیری از درد شانه با انجام چند راهکار ساده
- درست نشستن و درست راه رفتن را تمرین کنید.
- از قوز کردن هنگام نشستن، ایستادن و انجام فعالیت های روزانه خودداری کنید.
- به حالت بدن خود در طول روز بیشتر دقت کنید و در صورت لزوم هر اشتباه حرکتی را سریعا اصلاح کنید.
- به قدر کافی استراحت کرده و بعد از فعالیت هایی که درد را بیشتر می کنند به خود زنگ تفریح دهید.
- اگر ورزشی انجام می دهید که موجب شانه درد می شود، مطمئن شوید از تکنیک های درستی استفاده می کنید.
چگونه فیزیوتراپی می تواند به درد و آسیب های شانه کمک کند؟
خواه آسیب پارگی روتاتور کاف یا آسیب های دیگر به عضلات اطراف شانه باشد، فیزیوتراپی برای درد شانه اغلب یک درمان موفقیت آمیز و غیر جراحی است و هدف آن تقویت عضلات اطراف شانه برای بهبود عملکرد و تحرک شما است.
فیزیوتراپیست پس از بررسی آسیب شما بهترین روش درمانی را تعیین خواهد کرد. این درمان به صورت سفارشی طراحی خواهد شد تا به شما کمک کند آسیب خود را بازیابی کنید و تحرک خود را دوباره به دست آورید. همچنین درمانگر شما ممکن است توصیه هایی در مورد نحوه تغییر فعالیت های روزمره تان برای حمایت بهتر از شانه ها ارائه دهد تا بتوانید از آسیب مجدد جلوگیری کنید. به علاوه ممکن است یک روتین منحصر به فرد ورزش در خانه به شما اختصاص داده شود تا به شما کمک کند تا پس از اتمام جلسات درمانی، تحرک خود را حفظ کنید.
در برخی موارد، فیزیوتراپی میتواند از نیاز به جراحی جلوگیری کند، که بهویژه برای افراد مسن که ممکن است میزان موفقیت بالایی در جراحی نداشته باشند، مفید است.
مطالعات نشان میدهند که اکثر بیماران، فیزیوتراپی را برای درمان آسیبهای شانه کافی میدانند، اگرچه طول دوره بهبودی میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. حتی در مواردی که جراحی اجتناب ناپذیر است، فیزیوتراپی یک راه عالی برای آماده سازی و تقویت بدن قبل و بعد از جراحی است.
تعداد جلسات و مدت زمان هر جلسه فیزیوتراپی شانه چقدر است؟
تعداد جلسات دقیقی برای درمان مشکلات شانه و فیزیوتراپی و توانبخشی آن وجود ندارد. تعداد جلسات با تغییر وضعیت بیمار، شرایط و روند بهبود بیمار و پیشرفت در درمان تغییر کرده و کاهش یا افزایش می یابد. در حالت کلی بین 8 تا 15 جلسه فیزیوتراپی برای آسیب ها و عارضه های شانه نیاز است. اما گاهی بعد از 5 جلسه، شانه کاملا بهبود یافته و دیگر نیازی به انجام فیزیوتراپی نیست و گاهی برعکس، بعد از گذشت 15 جلسه همچنان نیاز به ادامه روند درمانی و فیزیوتراپی می باشد.