کمردرد، شایعترین علت ناتوانی جسمی در جهان است، بهطوری که تخمین زده میشود حدود ۸۵ درصد از افراد، به نوعی آن را تجربه میکنند. در مسیر درمان این عارضه فراگیر، از دارودرمانی و فیزیوتراپی گرفته تا جراحی، گزینههای متعددی مطرح هستند. در این میان، کمربند طبی یا بریس کمر بهعنوان یکی از پرکاربردترین تجهیزات کمکپزشکی، اغلب توسط پزشکان تجویز میگردد. اما سؤال اینجاست که آیا این وسیله واقعاً مفید است و چگونه میتواند به تسکین و بهبود کمردرد کمک کند؟
کمربند طبی چیست و کاربرد آن در کمردرد
کمربند طبی یک وسیله حمایتی است که بهخوبی میتواند از سیستم اسکلتی-عضلانی ناحیه کمر در شرایط ابتلا به مشکلاتی مانند فتق دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی یا حتی بعد از عمل جراحی حمایت کند. این ارتز کمری، که گاهی با نام LSO (ارتز ساکروایلیاک کمری) نیز شناخته میشود، با مکانیسمهای مختلفی به تسکین درد و بهبود شرایط کمک میکند.
استفاده از کمربند طبی برای کمردرد
برخی از کاربردهای رایج کمربند طبی شامل بهبود کمردرد ناشی از موارد زیر است:
- بهبودی پس از عمل جراحی در ناحیه کمر
- فتق دیسک کمر
- تنگی کانال نخاعی
- آرتروز
- اسپوندیلیت
- اسپوندیلولیستزیس و اسپوندیلولیز
- کششهای عضلانی ناحیه کمر
- شکستگیهای فشاری مهرههای ستون فقرات
یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که استفاده طولانیمدت (3 ماه) از کمربند طبی، با تثبیت عضلات در امتداد ستون فقرات، میتواند به کاهش کمردرد کمک کند.
معاینه رایگان توسط فیزیوتراپیست محسن بیات
اطلاعات تماس خود را وارد کنید.
توجه داشته باشید؛ فیزیوتراپی راحیل در شهر اصفهان قرار دارد.مکانیسم اثر و فواید کمربند طبی برای تسکین درد
کمربند طبی با اعمال نیرو و حمایت از ناحیه کمر، چندین مکانیسم درمانی را فعال میسازد که به تسکین درد کمک میکنند.
فواید کلیدی کمربند طبی
| مزیت کلیدی | توضیح |
| ایجاد ثبات و پشتیبانی اضافی | در شرایط ناپایدار کمر به دلیل آسیبدیدگی یا ضعف ساختارها، کمربند طبی با نگهداشتن بدن در حالت ایمن، از ستون فقرات پشتیبانی کرده و از آسیبهای اضافی جلوگیری میکند.
|
| کاهش فشار وارده بر ستون فقرات | این وسیله با تخلیه مقداری از وزنی که در قسمت پایین کمر قرار دارد، فشار بر روی مفاصل، دیسکها و عضلات را کاهش میدهد. |
| محدود کردن حرکت ناحیه کمر | با جلوگیری یا محدود کردن حرکات دردناک مانند پیچاندن یا خم شدن ستون فقرات، به بهبود درد و جلوگیری از گسترش آسیب کمک میکند. |
| بهبود وضعیت بدن | کمربند طبی میتواند به توزیع مجدد وزن در ستون فقرات کمک کرده و وضعیت بدن را اصلاح کند. |
| کاهش تنش عضلانی | با کاهش فشار ستون فقرات، کمربند طبی ممکن است تنش عضلانی را که یک واکنش محافظتی رایج پس از آسیب است، کاهش دهد. همچنین گرمای ناشی از برخی بریسها به شل شدن عضلات کمک میکند.
|
| افزایش اثربخشی داروها | میتواند تأثیرپذیری بدن از داروهای ضدالتهابی و ضدعفونی را افزایش دهد.
|
| تثبیت عضلات کمر و ناحیه پشت | برای افرادی که به دلیل بد نشستن یا شغل نامناسب عضلاتشان در فرم خوبی نیست، بستن کمربند طبی میتواند راحتی بیشتری فراهم کند.
|
انواع کمربند طبی و کاربرد آنها
کمربندهای طبی بهطور کلی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند که از نظر سفتی و قدرت کنترل آسیب متفاوت هستند.
استفاده از کمربند طبی قابل تنظیم برای کمردرد
کمربندهای طبی انعطافپذیر (Flexible)
- ساختار: معمولاً از مواد نرمی مانند پنبه یا نئوپرن (مادهای الاستیک مصنوعی) ساخته میشوند.
- کاربرد: برای بهبود دردهای خفیف تا متوسط کمر. در موارد نسبتاً نادر ممکن است برای کششهای عضلانی کمر توصیه شود.
- انواع: بریسهای کرست (دارای پایههای پلاستیکی عمودی) ، کمربندهای کمری و ساکروایلیاک.
کمربندهای طبی نیمهسخت (Semi-Rigid)
- ساختار: طراحی بین بریسهای سفت و انعطافپذیر دارند.
- کاربرد: برای بهبود دردهای خفیف یا متوسط.
- موارد استفاده: آرتروز، فتق دیسک کمر، اسپوندیلولیز.
کمربندهای طبی سفت (Rigid)
- ساختار: از یک لایه محکم تشکیل شده و شامل پانلهای سفت و سختی هستند که جلو، پشت و گاهی اوقات کنارههای بریس را میپوشانند.
- کاربرد: برای کنترل موارد متوسط تا شدید درد یا بیثباتی کمر.
- موارد استفاده: بهبود شکستگیهای ستون فقرات یا بعد از جراحی کمر، آرتروز، فتق دیسک کمر، اسپوندیلولیستزیس.
کمربند طبی جا اندازی دیسک کمر تلمبهدار (Decompression Back Belt)
این کمربندها مجهز به تلمبهای هستند که با باد کردن کمربند، فشار از روی ستون فقرات برداشته شده و با افزایش فضای دیسک بینمهرهای، شرایط جا اندازی دیسک را فراهم میکند. طبق یک نظرسنجی از بیماران مبتلا به دیسک کمر (سالهای 2003 تا 2014)، 65 درصد بیماران یک ساعت پس از پوشیدن این کمربند از درد خلاصی یافتند و 75 درصد به فعالیتهایی پرداختند که قبل از استفاده متوقف کرده بودند.
استفاده از کمربند طبی برای کمردرد
معایب و خطرات استفاده از کمربند طبی
با وجود مزایای فراوان، استفاده نادرست یا طولانیمدت از کمربندهای طبی میتواند خطرات و معایبی نیز به همراه داشته باشد.
آتروفی عضلانی و وابستگی
استفاده طولانیمدت از کمربندهای طبی معمولی ممکن است باعث آتروفی یا تحلیل عضلات کمر و شکم شود. این امر به این دلیل است که عضلات برای مدت زمان طولانی بیحرکت میمانند. این تحلیل عضلانی در نهایت میتواند کمر را ضعیف کرده و احتمال آسیبدیدگی را افزایش دهد.
نکته مهم: پزشکان معمولاً کمربند طبی را به صورت کوتاهمدت و کنترلشده تجویز میکنند تا وابستگی فرد به آن کاهش یابد و از آتروفی عضله جلوگیری شود. کمربندهای طبی فانکشنال مانند کمربند تلمبهدار دیسک کمر، به دلیل استفاده کوتاهمدت در طول روز، این وابستگی را ایجاد نمیکنند.
ضایعات پوستی و ناراحتی
کمربندهای طبی میتوانند در اثر استفاده نادرست یا نامناسب بودن اندازه، باعث بروز ضایعات پوستی یا سوزش شوند. در هنگام استفاده طولانیمدت، اگر کمربند وزن سبک نداشته باشد یا قابلیت جذب عرق و نفوذ هوا را نداشته باشد، میتواند بسیار آزاردهنده باشد.
احساس امنیت کاذب و افزایش ریسک آسیب
تجربه نشان داده است که افراد پس از پوشیدن کمربند طبی، ممکن است بیپرواتر و ریسکپذیرتر شوند. این امر میتواند منجر به تلاش برای بلند کردن اجسام سنگینتر با اعتماد به نفس کاذب و در نتیجه، صدمات سنگین به ستون فقرات شود. باید به خاطر داشت که کمربندها باعث افزایش قدرت فرد نمیشوند.
استفاده از کمربند طبی برای کمردرد
اختلالات جانبی
استفاده مداوم از کمربند طبی به دلیل فشردهسازی عضلات شکم، ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود. همچنین، فشردهسازی ماهیچهها میتواند رگها را تنگتر کرده و منجر به افزایش فشار خون و ضربان قلب گردد.
ملاحظات مهم هنگام خرید و استفاده از کمربند طبی
استفاده از کمربند طبی نامناسب میتواند نه تنها مزایایی نداشته باشد، بلکه عامل فشار برای افزایش درد و بدتر شدن وضعیت شما شود.
نکات کلیدی خرید و تجویز
- تجویز پزشک: کمربند طبی بهتر است توسط پزشک متخصص تجویز شود.
- نوع کمربند: هنگام خرید باید به نوع کمردرد و محل آسیبدیدگی توجه کرده و در مشورت با پزشک، نوع کمربند (انعطافپذیر، نیمهسخت، سفت)، میزان انعطافپذیری و مواد سازنده آن را مشخص کنید.
- تناسب و راحتی: کمربند باید به درستی تمام قسمتهای کمر را ساپورت کند، سبک باشد و امکان جذب عرق و نفوذ هوا را داشته باشد.
- اندازه: برای اطمینان از ایمنی و تسکین درد، حتماً در مورد اندازه و تناسب بریس با پزشک مشورت کنید.
نحوه استفاده و مدت زمان مجاز
- طبق دستور پزشک: مهمترین عامل موفقیت، پایبندی به بستن کمربند طبی طبق توصیه پزشک متخصص است.
- پوشیدن پیراهن: پوشیدن پیراهن زیر بریس معمولاً برای به حداقل رساندن تحریک پوست لازم است.
- استفاده کوتاهمدت: استفاده بیش از حد از بریس، خطر آتروفی عضلات و وابستگی را افزایش میدهد. مدت زمان استفاده روزانه و کل دوره درمان توسط پزشک مشخص و کنترل میشود. برای مثال، بریس پشت برای آسیب یا ضعف عضلانی عموماً بیش از 2 تا 4 روز توصیه نمیشود 40و کمربند طبی دیسک کمر پس از جراحی معمولاً بین 3 تا 8 هفته توصیه میگردد.
- عدم جایگزینی ورزش: استفاده از کمربند طبی به هیچ وجه جایگزینی برای ورزش نبوده و ترک ورزش، تضعیف ماهیچهها را تشدید خواهد کرد.
استفاده از کمربند طبی هنگام ورزش
خلاصه نهایی
کمربند طبی بهعنوان یک ابزار حمایتی، در صورت تجویز و استفاده صحیح و کوتاهمدت، میتواند نقش مؤثری در کاهش درد و تثبیت ستون فقرات در شرایط مختلف مانند فتق دیسک، آرتروز یا پس از جراحی ایفا کند؛ اما استفاده طولانیمدت و نادرست از آن میتواند منجر به آتروفی عضلانی، وابستگی و افزایش خطر آسیبدیدگی به دلیل احساس امنیت کاذب شود. بنابراین، مشورت با پزشک متخصص برای انتخاب نوع مناسب و رعایت دقیق دستورالعملهای استفاده، امری حیاتی است.
سؤالات متداول
آیا استفاده از کمربند طبی برای پیشگیری از کمردرد در افراد سالم مفید است؟
کمربند طبی عمدتاً برای حمایت و تسکین درد در شرایط آسیبدیده یا پس از جراحی طراحی شده است. استفاده طولانیمدت و بدون دلیل از آن در افراد سالم ممکن است باعث وابستگی عضلانی و آتروفی شود. پوشیدن آن در حین فعالیتهای روزانه میتواند مانع از تغییر فرم ناسالم کمر شود، اما نباید جایگزین ورزش و اصلاح عادات بدنی گردد.
آیا کمربند طبی میتواند دیسک کمر را جا بیندازد؟
بله، کمربندهای طبی جا اندازی دیسک کمر تلمبهدار (Decompression Back Belt) با استفاده از تلمبه و باد کردن، فشار محوری ستون فقرات را کم کرده و با افزایش فضای دیسک بینمهرهای، شرایط جا اندازی دیسک را فراهم میکنند.
چه زمانی باید برای استفاده از کمربند طبی به پزشک مراجعه کرد؟
توصیه میشود هنگام مواجهه با کمردرد، ابتدا به پزشک متخصص مراجعه کنید43. اگر با علائمی مانند بیحسی یا گزگز در اندام، مشکل در ادرار، از دست دادن کنترل مثانه یا روده، کمردردی که در شب یا هنگام عطسه و سرفه بدتر میشود، مواجه شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
آیا میتوان کمربند طبی را بدون نسخه پزشک خریداری کرد؟
بله، کمربندهای بدون نسخه پزشک در دسترس هستند، اما توصیه میشود حتماً با پزشک متخصص ارتوپد مشورت کنید تا نوع مناسب و نحوه استفاده صحیح آن را برای جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر مشخص نمایید.
