فلج بلز نوعی فلج حاد صورت است که ماهیچههای یک طرف صورت را به شدت ضعیف می‌کند. علت اصلی ابتلا به فلج بلز، بروز آسیب قابل توجه به عصب صورت است که مسئول تنظیم حرکات عضلات است.
علائم ظاهری فلج بلز
به عقیده فیزیوتراپیست‌ها عامل بیماری فلج بلز، می تواند نتیجه تورم و التهاب عصبی صورت بیمار در اثر ضربه و یا واکنشی از یک عفونت ویروسی باشد.
عضلات فلج شده می‌توانند در اثر عدم تحرک کوچک و کوتاه شوند و حتی زمینه انقباض دائمی آن‌ها فراهم شود.
رایج ترین علائم فلج بلز
- آب‌ریزش آب دهان
- احساس درد در اطراف گوش
- کاهش حس چشایی
- مشکلات بینایی
- بی‌حسی و ضعف در سمت آسیب‌دیده صورت
- مشکل در بستن چشم طرف آسیب‌دیده
- افزایش حساسیت به صدا
- تغییر در میزان اشک و بزاق
- سردرد
- دشواری در صحبت کردن به دلیل ضعف عضلات دور دهان
نقش حیاتی فیزیوتراپی در درمان فلج بلز
فیزیوتراپیست به شما یاد می‌دهد چگونه با وجود فلج صورت فعالیت‌های روزانه خود را مدیریت کنید.
علم فیزیوتراپی در درمان فلج بلز نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در ابتدا فیزیوتراپیست وضعیت و سابقه پزشکی بیمار، زمان شروع علائم و شدت فلج صورت را با دقت ارزیابی می‌کند.
برخی پزشکان معتقدند فیزیوتراپی فلج بلز بهتر است خیلی سریع شروع نشود و بعد از گذشت ۱۰ تا ۱۴ روز از بروز علائم اولیه و پایان دوره دارودرمانی اقدام شود. زیرا ممکن است خطر واکنش معکوس و انقباض بیش ازحد عضلات صورت در اثر التهاب شدید بیمار را تهدید کند.
استفاده از روش‌های فیزیوتراپی موجب به حداقل رساندن عواقب بیماری و بهبود برخی از عملکردهای از‌دست رفته مانند پلک زدن می‌شود.
باتوجه به وضعیت بیمار می‌توان از روش‌های ماساژ درمانی، گرمادرمانی، الکتروتراپی و لیزردرمانی برای تسریع روند بهبودی و بهبود عملکرد صورت استفاده کرد. در ادامه به توضیح این روش‌ها می‌پردازیم:
1. ماساژ درمانی
ماساژ درمانی علاوه بر بهبود گردش خون به کشش و حرکت عضلات صورت کمک می‌کند.
انچام ماساژدرمانی به کمک دستگاه یا با حرکات دست به کشش و تحرک عضلات صورت و همچنین تقویت گردش خون و افزایش اکسیژن رسانی در این ناحیه کمک می‌کند.
تکنیک‌های ماساژ عبارتند از: حرکات ضربه‌ای به سوی مرکز، ورز دادن با انگشت، نوازش، پیچاندن و ضربه‌زدن.
این درمان به مرور باعث کاهش انقباضات و فشار ناشی از آن‌ها روی اعصاب صورت می‌شود.
2. گرمادرمانی
تکنیک گرمادرمانی در قالب قرار دادن یک حوله گرم و مرطوب روی صورت یا دیاترمی با موج کوتاه انجام می‌شود. این تکنیک موجب کاهش التهاب و درد، افزایش عملکرد متابولیک بافت صورت، بهبود جریان خون و جلوگیری از انقباضات عضلات می‌شود.
3. الکتروتراپی
در روش تحریک الکتریکی با استفاده از امواج الکتریسیته ضعیف، ماهیچه را فعال می‌کنند.
انجام روش الکتروتراپی با دستگاه تحریک الکتریکی عصب از راه پوست و دستگاه تحریک الکتریکی عصبی عضلانی، می‌تواند برای کمک به توان‌بخشی فلج بلز استفاده شود.
در این روش با ارسال پالس‌های تسکین‌دهنده در طول رشته‌های عصبی، ورود سیگنال‌های درد را به مغز سرکوب می‌شود و در عین حال بدن را تشویق می‌شود تا سطوح بیشتری از اندورفین و انکفالین را تولید کند.
این دستگاه به طور ریتمیک ماهیچه را منقبض و شل می‌کند و به همین دلیل می‌تواند آتروفی عضلات فلج شده را به تاخیر بیاندازد و به بهبود قدرت عضلات صورت کمک کند.
4. لیزردرمانی
تابش نور لیزر کم توان روی تحریک اعصاب موثر است و به همین دلیل برای کاهش التهاب و ترمیم سیگنالینگ اعصاب صورت استفاده می‌شود. همچنین لیزردرمانی بر افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده نیز موثر است.
توصیه فیزیوتراپیست‌ها قبل از انجام فیزیوتراپی فلج بلز
عمل به توصیه فیزیوتراپیست‌ها می‌تواند روند بهبودی بیماری فلج بلز را تسریع بخشد.
از آن‌حایی که یخ به کاهش التهابات عصب صورت کمک می کند، فیزیوتراپیست‌ها به بیمار توصیه می‌کنند قبل از مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی، با استفاده از تکه ای یخ پیچیده شده در یک پارچه مرطوب، عضلات اطراف گونه، لب ها و زبان خود را تحریک کند و بخ را از لب ها در سراسر گونه تا گوش خود ماساژ دهد. سپس پارچه را برداشته و قسمت داخلی گونه، لب و زبان خود را ماساژ دهد.
همچنین پس از فیزیوتراپی فلج بلز، بیمار باید هنگام خوردن و جویدن غذا مراقب باشد. بیمار باید سعی کند از دو طرف دهان خود برای جویدن مواد غذایی استفاده کند، زیرا با این کار می‌توان عضلات طرف آسیب دیده صورت را ترغیب کرد.
تعداد جلسات و مدت زمان لازم فیزیوتراپی برای فلج بلز
کمک به درمان بیماری فلج بلز با روش‌های فیزیوتراپی
در مرحله بهبودی اولیه، فیزیوتراپی باید حداقل ۳-۴ بار در هفته یا بیشتر انجام شود و در نهایت حداقل به 10 تا 15 جلسه فیزیوتراپی نیاز دارید. انجام این تعداد جلسات باعث افزایش انعطاف پذیری عضلات و مفاصل می‌شود.
هر جلسه فیزیوتراپی فلج بلز بین 20 تا 60 دقیقه زمان می‌برد.
پس از بهبودی می‌توانید به تنهایی و بدون نیاز به فیزیوتراپیست، تمرینات ورزشی را انجام دهید و تعداد جلسات فیزیوتراپی با متخصص را کاهش دهید.
به‌صورت کلی طول دوره فیزیوتراپی برای درمان فلج بلز بین 2 هفته تا 6 ماه بعد از شروع علائم است.
