فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده یا فروزن شولدر چیست و چگونه درمان می‌شود؟

شانه یخ‌زده یا فروزن شولدر (Frozen Shoulder) یکی از مشکلات شایع و نسبتاً دردناکی است که می‌تواند بر توانایی حرکت و استفاده از شانه تأثیر بگذارد.

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که کپسول مفصل شانه، که پوششی از بافت همبند است و دور مفصل شانه قرار دارد، به‌طور غیرطبیعی سفت و منقبض می‌شود. در نتیجه، فضای داخلی مفصل کاهش یافته و حرکت شانه محدود و دردناک می‌گردد.

این مشکل بیشتر در میان افراد میانسال و مسن رخ می‌دهد، به‌ویژه در زنانی که در دهه‌های چهارم و پنجم زندگی خود هستند. عواملی مانند دیابت، کم‌تحرکی، آسیب‌های قبلی شانه، یا جراحی‌های گذشته ممکن است خطر بروز شانه یخ‌زده را افزایش دهند.

فروزن شولدر معمولاً به‌صورت تدریجی و در سه مرحله بروز می‌کند: مرحله اول که با درد شدید و کاهش تدریجی حرکت شانه همراه است، مرحله دوم که درد کاهش می‌یابد اما سفتی شانه بیشتر می‌شود، و مرحله سوم که بهبودی آغاز شده و حرکت شانه به‌تدریج بازمی‌گردد. هر یک از این مراحل ممکن است ماه‌ها به طول انجامد و کل دوره بیماری ممکن است تا چندین سال ادامه یابد.

درمان شانه یخ‌زده معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های غیرتهاجمی مانند فیزیوتراپی، تمرینات کششی، و گاهی استفاده از داروهای ضدالتهابی برای کاهش درد و تورم است.

مهم‌ترین نکته در مدیریت شانه یخ‌زده، حفظ صبر و همکاری با پزشک و متخصص فیزیوتراپی است. با انجام تمرینات منظم و پیگیری درمان‌ها، اکثر افراد می‌توانند به‌تدریج حرکت و عملکرد طبیعی شانه خود را باز یابند.

تاثیر فیزیوتراپی برای بهبود شانه یخ‌زده

فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای بهبود شانه یخ‌زده یا فروزن شولدر است. اگرچه این وضعیت ممکن است باعث درد شدید و محدودیت حرکت در شانه شود، اما فیزیوتراپی می‌تواند به مرور زمان به کاهش این مشکلات و بازگرداندن عملکرد طبیعی شانه کمک کند. در ادامه، تأثیرات فیزیوتراپی بر بهبود شانه یخ‌زده را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.

کاهش درد و التهاب

در مراحل اولیه شانه یخ‌زده، معمولاً درد زیادی در شانه احساس می‌شود که می‌تواند حرکت را به شدت محدود کند. فیزیوتراپی در این مرحله تمرکز اصلی خود را بر کاهش درد و التهاب قرار می‌دهد. استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند گرما درمانی، سرما درمانی، ماساژ، و استفاده از جریان‌های الکتریکی ملایم به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند. این مرحله از درمان به بیمار کمک می‌کند تا با درد کمتر، تمرینات لازم برای بهبود حرکت شانه را انجام دهد.

افزایش دامنه حرکتی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده، کمک به افزایش تدریجی دامنه حرکتی شانه است. در این مرحله، فیزیوتراپیست با استفاده از تمرینات کششی و حرکتی خاص به بیمار کمک می‌کند تا به تدریج شانه خود را بیشتر حرکت دهد. این تمرینات ممکن است در ابتدا دشوار باشند، اما با انجام منظم و تحت نظر فیزیوتراپیست، شانه به تدریج انعطاف‌پذیری خود را بازمی‌یابد. تمرینات کششی ملایم به شانه اجازه می‌دهند که به آرامی و بدون ایجاد درد زیاد، از حالت سفتی خارج شود و حرکت بیشتری پیدا کند.

تقویت عضلات

پس از کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی، فیزیوتراپیست تمرکز خود را بر تقویت عضلات اطراف شانه می‌گذارد. این کار برای افزایش پایداری شانه و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر بسیار مهم است. تمرینات تقویتی که به تدریج و با توجه به توانایی بیمار افزایش می‌یابند، به عضلات کمک می‌کنند تا قوی‌تر شوند و شانه بتواند به طور طبیعی حرکت کند. این تمرینات می‌توانند شامل استفاده از وزنه‌های سبک، باندهای مقاومتی، یا تمرینات با وزن بدن خود بیمار باشند.

آموزش به بیمار

یکی از جنبه‌های مهم فیزیوتراپی آموزش به بیمار است. فیزیوتراپیست به بیمار یاد می‌دهد که چگونه حرکات روزمره خود را به درستی انجام دهد تا به شانه خود آسیب نرساند. برای مثال، نحوه بلند کردن اشیاء، نحوه خوابیدن و حتی نحوه انجام کارهای روزمره همگی می‌توانند در کاهش فشار بر شانه و تسریع بهبود مؤثر باشند. آموزش این نکات به بیمار کمک می‌کند تا از بازگشت مشکل شانه یخ‌زده جلوگیری کند و در آینده نیز شانه‌های سالم‌تری داشته باشد.

پیشگیری از مشکلات آینده

فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا از مشکلات آینده شانه نیز پیشگیری کند. با یادگیری صحیح انجام حرکات، تقویت عضلات و حفظ انعطاف‌پذیری شانه، احتمال بروز مجدد شانه یخ‌زده کاهش می‌یابد. همچنین، فیزیوتراپیست ممکن است به بیمار توصیه‌هایی برای حفظ سلامت کلی بدن، مانند انجام تمرینات منظم و داشتن شیوه زندگی فعال، ارائه دهد.

برخی از تمرینات حرکتی برای بهبود شانه یخ زده

تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود شانه یخ‌زده یکی از بخش‌های مهم درمان این مشکل است. این تمرینات به تدریج به شانه کمک می‌کنند تا دامنه حرکتی خود را باز یابد، عضلات را تقویت کند، و از سفتی و درد جلوگیری کند. در ادامه، برخی از این تمرینات را برسی میکنیم.

1. تمرین آونگ (Pendulum Stretch)

این تمرین یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین تمرینات برای شروع درمان شانه یخ‌زده است. ابتدا باید در کنار یک میز یا صندلی ایستاده و با دست سالم خود به آن تکیه دهید.

سپس بدن خود را کمی به جلو خم کنید تا بازوی آسیب‌دیده شما آزادانه به سمت پایین آویزان شود. در این وضعیت، بازوی آسیب‌دیده را به آرامی به صورت دایره‌ای کوچک در جهت عقربه‌های ساعت و سپس خلاف جهت عقربه‌های ساعت حرکت دهید. این حرکت را به مدت یک تا دو دقیقه انجام دهید. این تمرین به افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کند.

2. تمرین چرخش خارجی (Outward Rotation)

این تمرین برای تقویت عضلات چرخاننده خارجی شانه و افزایش دامنه حرکتی آن طراحی شده است. برای انجام این تمرین، یک کش یا باند مقاومتی را به دستگیره در یا هر جای محکمی ببندید. سپس، روبه‌روی آن بایستید و یک سر باند را در دست بگیرید.

آرنج خود را به بدن بچسبانید و زاویه 90 درجه ایجاد کنید. حالا با نگه داشتن آرنج در کنار بدن، دست خود را به بیرون حرکت دهید، طوری که باند مقاومتی کشیده شود. این حرکت را 10 تا 15 بار تکرار کنید و سپس برای دست دیگر نیز انجام دهید. این تمرین به تقویت عضلات شانه و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند.

3. تمرین چرخش داخلی (Inward Rotation):

این تمرین به تقویت عضلات چرخاننده داخلی شانه کمک می‌کند و معمولاً همراه با تمرین چرخش خارجی انجام می‌شود. برای این تمرین، مشابه تمرین قبل، یک باند مقاومتی را به جای محکمی ببندید. اما این بار، با دستی که نزدیک‌تر به باند است کار کنید. آرنج خود را به بدن بچسبانید و زاویه 90 درجه ایجاد کنید.

سپس دست خود را به سمت داخل و جلوی بدن حرکت دهید، به طوری که باند مقاومتی کشیده شود. این حرکت را نیز 10 تا 15 بار تکرار کنید. این تمرین به تقویت عضلات داخلی شانه و بهبود کنترل حرکتی آن کمک می‌کند.

4. تمرین کشش حوله‌ای (Towel Stretch):

تمرین کشش حوله‌ای (Towel Stretch) به بهبود انعطاف‌پذیری و افزایش دامنه حرکتی شانه کمک می‌کند. برای انجام این تمرین، یک حوله یا شال را پشت سر خود بگیرید. یک دست را بالای شانه و دست دیگر را پشت کمر قرار دهید و حوله را با هر دو دست نگه دارید.

دست بالایی را به آرامی به سمت بالا بکشید تا دست پایینی نیز کشیده شود. این کشش را 10 تا 20 ثانیه نگه دارید و سپس جای دست‌ها را عوض کنید. این تمرین به تدریج دامنه حرکتی شانه را افزایش می‌دهد.

در مجموع، فیزیوتراپی یک روش جامع و مؤثر برای درمان شانه یخ‌زده است. این روش درمانی با کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی، تقویت عضلات و آموزش به بیمار، به او کمک می‌کند تا به تدریج به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد. اگرچه ممکن است زمان‌بر باشد، اما با صبر و پیگیری منظم، فیزیوتراپی می‌تواند به بیمار کمک کند تا دوباره از شانه خود به‌طور کامل استفاده کند و از زندگی بدون درد لذت ببرد.