چرا وقتی به پشت میخوابم کمرم درد میگیره؟

خوابیدن به پشت، حالتی است که بسیاری از ما آن را به عنوان بهترین وضعیت برای استراحت و ریکاوری می‌شناسیم. اما برای برخی افراد، این وضعیت به جای تسکین، منبع اصلی درد است و باعث می‌شود با کمردرد از خواب بیدار شوند. این درد، به خصوص در طول شب، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. دلایل این مشکل اغلب ریشه در ترکیبی از عادات خواب، مشکلات ساختاری بدن و شرایط پزشکی زمینه‌ای دارد.

تأثیر وضعیت خواب بر ستون فقرات

خوابیدن به پشت، که به وضعیت طاق‌باز نیز معروف است، به طور کلی برای ستون فقرات توصیه می‌شود، زیرا وزن بدن را به طور مساوی توزیع کرده و فشار را از روی مفاصل برمی‌دارد. اما این وضعیت تنها زمانی مفید است که ستون فقرات در راستای طبیعی خود قرار گیرد. وقتی به پشت می‌خوابید، یک فضای طبیعی بین کمر و سطح تشک ایجاد می‌شود. اگر این فضا به درستی حمایت نشود، عضلات کمر مجبور به کار اضافی برای حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات می‌شوند که به مرور زمان منجر به کشیدگی و درد می‌گردد.

کمردرد صبحگاهی به علت حالت غلظ خوابیدن

علاوه بر این، در حالت خوابیده به پشت، اگر زانوها صاف باشند، فشار بر روی دیسک‌ها و عضلات همسترینگ افزایش می‌یابد. این فشار می‌تواند باعث کشیدگی عضلات در طول شب شده و با احساس درد و خشکی در صبح همراه باشد. برای جلوگیری از این مشکل، قرار دادن یک بالش کوچک زیر زانوها می‌تواند به حفظ انحنای طبیعی کمر و کاهش فشار کمک شایانی کند.

مشکلات بالینی و بیماری‌های زمینه‌ای

در برخی موارد، کمردرد هنگام خوابیدن به پشت تنها یک ناراحتی ساده نیست، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد. این بیماری‌ها به دلیل فشاری که در حالت خوابیده به پشت به ستون فقرات وارد می‌شود، تشدید می‌گردند.

فتق یا بیرون‌زدگی دیسک کمر

دیسک‌های بین‌مهره‌ای، بالشتک‌های انعطاف‌پذیری هستند که به ستون فقرات اجازه حرکت می‌دهند. اگر این دیسک‌ها به دلیل آسیب یا فشار زیاد دچار فتق (بیرون زدگی ریسک کمر) شوند، مواد ژله‌ای درون آن‌ها می‌تواند به بیرون نشت کرده و به ریشه‌های عصبی فشار وارد کند. در حالت طاق‌باز، به ویژه اگر پاها صاف باشند، این فشار افزایش یافته و منجر به دردهای تیرکشنده، بی‌حسی و گزگز در پاها می‌شود که به آن درد سیاتیک می‌گویند.

آرتروز (ساییدگی مفاصل)

آرتروز یا ساییدگی مفاصل، به ویژه در مفاصل بین مهره‌ها، یکی دیگر از علل شایع کمردرد است. در این بیماری، غضروف‌های بین مفاصل تحلیل رفته و استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند که باعث التهاب و درد مزمن می‌گردد. خوابیدن به پشت ممکن است این وضعیت را بدتر کند، زیرا عدم حمایت کافی باعث می‌شود مفاصل ملتهب در طول شب تحت فشار قرار بگیرند و با درد شدید در هنگام بیدار شدن همراه باشد.

تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می‌دهد که فضای داخل کانال نخاعی باریک می‌شود و به نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. این فشار می‌تواند باعث درد، بی‌حسی و ضعف در پاها شود که اغلب با دراز کشیدن به پشت تشدید می‌گردد، زیرا در این حالت، فضای داخلی ستون فقرات بیش از پیش تنگ می‌شود.

نقش تشک و بالش نامناسب

شاید به نظر ساده بیاید، اما تشک و بالشی که استفاده می‌کنید، بیشترین تأثیر را بر کیفیت خواب و سلامت ستون فقرات شما دارند.

روش صحیح و ناصحیح خوابیدن

تشک خیلی نرم یا خیلی سفت

یک تشک مناسب باید وزن بدن را به طور یکنواخت توزیع کرده و ستون فقرات را در یک راستا نگه دارد. تشکی که بسیار نرم است، باعث می‌شود بدن در آن فرو رود و ستون فقرات به شکل یک منحنی غیرطبیعی قرار گیرد. این وضعیت فشار را بر دیسک‌ها و عضلات کمر افزایش داده و منجر به درد می‌شود. در مقابل، یک تشک بسیار سفت نیز می‌تواند باعث شود کمر بیش از حد قوس بردارد و نقاط فشار ایجاد کند که به درد منجر می‌گردد.

تشک طبی با ضخامت و سختی متوسط بهترین انتخاب است، زیرا حمایت لازم را فراهم کرده و از قرارگیری ستون فقرات در حالت نامناسب جلوگیری می‌کند.

بالش نامناسب

بالش نیز نقش مهمی در تراز ستون فقرات دارد. استفاده از بالش نامناسب می‌تواند باعث شود سر و گردن در یک راستا با کمر قرار نگیرند. برای خوابیدن به پشت، یک بالش با ضخامت متوسط که گردن را به خوبی حمایت کند، ضروری است. همچنین، قرار دادن یک بالش کوچک زیر زانوها می‌تواند به کاهش فشار بر کمر کمک کرده و انحنای طبیعی آن را حفظ کند.

کمردرد صبحگاهی به علت حالت اشتباه خوابیدن

عوامل تشدیدکننده غیرمستقیم

درد کمر هنگام خوابیدن به پشت همیشه ناشی از مشکلات مستقیم در ستون فقرات یا وسایل خواب نیست. گاهی اوقات، عوامل دیگری که در طول روز بر بدن فشار وارد می‌کنند، در شب خود را نشان می‌دهند.

• وضعیت بدنی نامناسب (Poor Posture): وضعیت بدنی نامناسب در هنگام نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، به خصوص قوز کردن، فشار زیادی بر دیسک‌ها و عضلات کمر وارد می‌کند. این فشار در طول روز جمع شده و هنگام خوابیدن به پشت، که نیاز به حمایت بیشتری دارد، باعث بروز یا تشدید درد می‌شود.
• ضعف عضلات مرکزی: عضلات مرکزی (Core muscles) شامل عضلات شکم و عمقی کمر، نقش حیاتی در حمایت از ستون فقرات دارند.بی‌تحرکی و نشستن‌های طولانی‌مدت می‌تواند این عضلات را تضعیف کند. وقتی عضلات نگهدارنده ضعیف باشند، ستون فقرات آسیب‌پذیرتر شده و هنگام خوابیدن به پشت، فشار بیشتری بر آن وارد می‌آید که به درد منجر می‌شود.
• آسیب‌های ناگهانی یا شغل‌های سنگین: آسیب‌های ناگهانی مانند سقوط از ارتفاع یا حرکات نادرست در حین ورزش و فعالیت‌های شغلی سنگین می‌توانند به ستون فقرات آسیب بزنند. این آسیب‌ها ممکن است در طول روز به دلیل حرکت کمتر احساس نشوند، اما در حالت استراحت مطلق هنگام خواب، درد آن‌ها نمایان می‌گردد.

جدول مقایسه‌ای وضعیت‌های خواب

خوابیدن به شکم، علت دیگر کمردرد

خلاصه نهایی

کمردرد هنگام خوابیدن به پشت می‌تواند ناشی از عواملی مانند تشک و بالش نامناسب، وضعیت خواب نادرست یا مشکلات زمینه‌ای مانند فتق دیسک و آرتروز باشد. برای پیشگیری و کاهش این درد، بهتر است وضعیت خواب خود را اصلاح کرده و از تشک و بالش مناسب استفاده کنید. در صورتی که درد مداوم و شدید است یا با علائم هشداردهنده همراه است، مشورت با پزشک ضروری است.

سوالات متداول

آیا هر کمردردی که با خوابیدن به پشت مرتبط است، جدی است؟

خیر، در اغلب موارد این نوع درد به دلیل کشیدگی‌های جزئی عضلانی یا ضعف عضلات است و با اصلاح وضعیت خواب و استفاده از تشک مناسب بهبود می‌یابد. اما اگر درد شدید است، در شب تشدید می‌شود و باعث بیدار شدن شما از خواب می‌گردد، باید با پزشک مشورت کنید.

چه نوع تشکی برای کمردرد بهتر است؟

تشک‌هایی که نه خیلی نرم و نه خیلی سفت هستند و حمایت کافی از ستون فقرات را فراهم می‌کنند، بهترین گزینه هستند. تشک‌های

ارتوپدیک که به خوبی انحنای طبیعی کمر را پر می‌کنند، می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.

آیا ورزش کردن می‌تواند به من کمک کند؟

بله، تقویت عضلات مرکزی بدن (شکم و کمر) به حمایت از ستون فقرات کمک می‌کند. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا و پیلاتس برای تقویت این عضلات بسیار مؤثر هستند و می‌توانند کمردرد ناشی از ضعف عضلانی را کاهش دهند.

چه زمانی باید برای کمردرد به پزشک مراجعه کنم؟

اگر کمردرد شما شدید است، با تب یا کاهش وزن ناگهانی همراه است، به پاها انتشار پیدا می‌کند یا باعث بی‌حسی و ضعف در پاها می‌شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.