با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات دچار فرسایش شده و مهره‌های کمر ضعیف می‌شوند. این مورد یکی از مهم‌ترین علت‌های ایجاد کمردرد و دیسک کمر است. وقتی فرد به دیسک کمر دچار می‌شود، سیستم دفاعی بدن او تلاش می‌کند تا آسیب ناشی از فرسایش را از بین ببرد.
در چنین حالتی دردِ هنگام حمله، روی عصب‌های مجاور هم اثر می‌گذارد و باعث گرفتگی و اسپاسم در ناحیه پایین کمر و همچنین درد مهره آخر کمر می‌شود. درد مهره آخر یکی از شایع‌ترین مشکلات کمردرد است که باید توسط متخصص ارتوپدی مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.
شایع‌ترین علت‌های درد مهره آخر کمر
شایع‌ترین علت‌های درد مهره آخر کمر
از مهم‌ترین علت‌های ایجاد درد مهره آخر کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. شکستگی مهره‌ها
شکستگی مهره‌ها ناشی از ضربه مستقیم یا غیرمستقیم بوده و معمولا در بیمارانی که دچار پوکی استخوان هستند، رخ می‌دهد. ازآنجاکه مهره‌ها به نخاع و اعصاب نزدیک هستند، شکستگی آن‌ها می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد که یکی از شایع‌ترین آن‌ها درد مهره آخر کمر است.
2. کشیدگی رباط‌ها و عضلات
یکی دیگر از شایع‌ترین انواع درد در ناحیه گودی کمر و مهره آخر ستون فقرات، به دلیل کشیدگی رباط‌ها و عضلات است. این نوع درد بسیار رایج بوده و ممکن است هر فردی را در هر سنی درگیر کند. به‌طورکلی می‌توان گفت افرادی که عضلات ضعیف‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند. کشیدگی رباط‌ها و عضلات می‌تواند درد و ناراحتی در پایین کمر و ستون فقرات را نیز به همراه داشته باشد.
3. آرتروز لومبوساکرال
آرتروز در مهره‌های انتهایی کمر که به آن آرتروز لومبوساکرال نیز میگویند، می‌تواند درد قابل توجهی را در قسمت پایین کمر به همراه داشته باشد. این درد ممکن است به صورت موضعی در ناحیه کمر یا باسن احساس شود یا اینکه به ران و پاها انتشار پیدا کند. مواردی همچون انجام فعالیت‌های سنگین، ایستادن طولانی مدت و خم شدن، منجر به بدتر شدن درد می‌شوند.
این عارضه همچنین می‌تواند سفتی و محدودیت حرکت در ناحیه کمر را به همراه داشته باشد و منجر به درد مهره آخر کمر شود.
4. نوروپاتی محیطی
درد مهره آخر کمر و نوروپاتی محیطی
منظور از نوروپاتی محیطی، آسیب اعصاب بدن خارج از مغز و نخاع است. این آسیب با درد، بی‌حسی و گزگز در قسمت‌های مختلف بدن ازجمله کمر همراه است. در قسمت پایین کمر نیز، نوروپاتی محیطی به دلیل وارد آمدن فشار روی اعصاب سیاتیک یا دیگر اعصاب مرتبط با مهره‌های انتهایی کمر ایجاد می‌شود.
درد مهره آخر کمر ناشی از نوروپاتی محیطی، می‌تواند به صورت سوزش، تیر کشیدن یا درد مبهم احساس شده و به باسن، ران و پاها نیز گسترش پیدا کند.
5. میلوپاتی
میلوپاتی نوعی آسیب نخاعی است که به دلایل مختلفی همچون تنگی کانال نخاعی، دیسک کمر، عفونت‌ها، تومورها و غیره ایجاد می‌شود. در قسمت پایین کمر، میلوپاتی می‌تواند روی اعصاب منتهی بر پاها تاثیر بگذارد و منجر به درد، ضعف و اختلال در راه رفتن شود.
6. تومورها
تومورها می‌توانند به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد درد مهره آخر کمر نقش داشته باشند. تومورها با رشد کردن در داخل یا اطراف ستون فقرات، روی اعصاب، استخوان‌ها یا بافت‌های نرم اطراف فشار ایجاد می‌کنند.
انواع مختلفی از تومورها در این ناحیه رخ می‌دهند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- تومورهای اولیه ستون فقرات: نشات گرفته از خود بافت‌های ستون فقرات.
- تومورهای متاستاتیک: این تومورها از دیگر نقاط بدن همچون ریه، پروستات یا سینه، به ستون فقرات گسترش پیدا می‌کنند.
7. دیسک کمر
درد مهره آخر کمر و دیسک
دیسک کمر یکی از شایع‌ترین علت‌های ایجاد درد مهره آخر کمر است. دیسک‌های بین مهره‌ای نقش ضربه‌گیر را عمل می‌کنند. وقتی دیسک دچار پارگی یا بیرون‌زدگی می‌شود، می‌تواند به اعصاب فشار وارد کرده و باعث درد شود.
8. آرتروز ستون فقرات
آرتروز ستون فقرات که به آن اسپوندیلوز هم میگویند، به تدریج غضروف بین مهره‌ها و مفاصل کوچک بین مهره‌ها را تخریب می‌کند. با گذشت زمان این تخریب، التهاب، تحریک اعصاب و درد در ناحیه کمر را به همراه خواهد داشت. این درد از طریق انجام فعالیت‌های سنگین و ایستادن طولانی مدت بدتر شده و به ران و پاها نیز انتشار می‌یابد.
در برخی از موارد نیز، آرتروز ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی را به همراه دارد که در آن فضای بین نخاع و اعصاب باریک می‌شوند و فشار ایجاد می‌کنند.
9. اختلال مفصل ساکروایلیاک
مفصل ساکروایلیاک که مفصلی بین استخوان خارجی و استخوان لگن است، نقش مهمی را در انتقال وزن بین بالاتنه و پایین‌تنه دارد. در صورت اختلال در عملکرد این مفصل، ناحیه پایین کمر، باسن و ران با درد همراه خواهد بود. میزان درد در ناحیه پایین کمر ممکن است به حدی باشد که انجام فعالیت‌هایی همچون نشستن، ایستادن، بالا رفتن از پله‌ها یا چرخیدن در رختخواب را با اختلال مواجه کند.
10. سندرم پیریفورمیس
سندرم پیریفورمیس یکی دیگر از علل کمتر شایع اما قابل توجه درد مهره آخر کمر است. عضله پیریفورمیس، عضله‌ای کوچک در عمق باسن بوده که از استخوان خارجی به استخوان ران متصل می‌شود. عصب سیاتیک نیز از زیر یا از بین این عضله عبور می‌کند.
وقتی عضله پیریفورمیس دچار اسپاسم، التهاب یا انقباض شود، عصب سیاتیک را تحت فشار قرار داده و باعث درد سیاتیک می‌شود. این درد معمولا در ناحیه باسن و لگن احساس می‌شود و ممکن است به پشت ران، ساق پا یا حتی پاها انتشار یابد.
بهترین روش‌های غیر جراحی درمان درد مهره آخر کمر
بهترین روش‌های غیر جراحی درمان درد مهره آخر کمر
برای افرادی که دردهای کمر را تجربه می‌کنند، انتخاب بهترین روش درمان که کمترین عوارض را به همراه داشته باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است. روش‌های درمانی زیادی برای انواع مشکلات کمر وجود دارد که بعد از ارزیابی بیمار و بررسی شرایط مختلف درمان، بهترین گزینه تجویز خواهد شد. به‌طورکلی، اولویت اول استفاده از روش‌های نوین و بدون جراحی است.
در ادامه بهترین روش‌های غیر جراحی درمان درد مهره آخر کمر را که توسط متخصصان ارتوپدی توصیه می‌شود، شرح می‌دهیم:
استراحت
منظور از استراحت، استراحت مطلق نیست و فرد باید در طول مدت استراحت، حرکت کند اما فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام را انجام ندهد. توصیه می‌شود فرد به صورت طاق‌باز بخوابد و زیر زانوهایش بالشت قرار دهد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی کمر کمک می‌کند بدون نیاز به عمل جراحی، درد مهره آخر کمر بهبود پیدا کند. فیزیوتراپی با روش‌های درمانی مختلفی ازجمله تحریکات الکتریکی، اولتراسوند، کیسه‌‌های گرم یا سرد، تکارتراپی، سوزن خشک، لیزرتراپی، مگنت تراپی، ماساژ، آب درمانی، تمرین و حرکات درمانی اجرا می‌شود و کاهش درد، التهاب، بهبود خون‌رسانی و همچنین تغذیه بهتر دیسک و مفصل را به همراه دارد.
لیزر درمانی
لیزر درمانی روشی است که توسط امواج الکترومغناطیسی تقویت شده انجام می‌شود. این روش درمانی به دو صورت لیزرهای کم‌توان یا سرد و لیزرهای پرتوان یا لیزرهای گرم در کلینیک‌های فیزیوتراپی قابل انجام است.
درای نیدلینگ
روش سوزن خشک یا درای نیدلینگ در فیزیوتراپی بسیار پرکاربرد بوده و بر اساس نوروفیزیولوژی و آناتومی انجام خواهد شد.
مگنت تراپی
مگنت تراپی روشی غیرتهاجمی برای درمان درد مهره آخر کمر است که با قرار گرفتن بیمار در میدان‌های مغناطیسی ثابت، یون‌‌های موجود در بدن را به جنبش در درآورده و جریان خون در محل مورد نظر افزایش پیدا می‌کند و سبب تحریک رشد و ترمیم، کاهش التهاب و تورم بافت‌های عضله، لیگامان و استخوان‌ها و اعصاب خواهد شد.
تکارتراپی
تکارتراپی شامل طیفی از امواج رادیو فرکانس است که برای انتقال انرژی به بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. انرژی که به این صورت وارد بدن می‌شود، بهبود جریان خون را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این از طریق افزایش گرمای عمقی در بافت‌ها، سرعت بازسازی بافت‌های عضلانی، تاندون‌ها، لیگامان ها و استخوان‌های آسیب‌دیده را افزایش می‌دهد افزایش دامنه حرکتی مفاصل را به همراه دارد.
آب درمانی و ماساژ درمانی
راه رفتن در آب برای درمان دردهای کمر بسیار مفید است، اما به تنهایی موثر نیست و باید حتما زیر نظر فیزیوتراپیست انجام شود تا نتیجه مورد نظر به دست بیاید.
ماساژ درمانی نیز به عنوان یک روش غیرتهاجمی در کنار دیگر روش‌ها برای درمان مشکلات کمر و همچنین دردهای اسکلتی عضلانی توصیه می‌شود.
داشتن سبک زندگی سالم
- افراد دارای کمردرد نباید برای مدت طولانی بنشینند؛ زیرا نشستن بیش از دو ساعت سبب بروز مشکلاتی خواهد شد.
- افراد دارای مشکلات کمر باید از حمل بارهای سنگین خودداری کنند؛ حتی بلند کردن بارهای سبک هم باید با احتیاط انجام شود.
- برای بهبود درد مهره آخر کمر، بهتر است یک چهار پایه زیر پاها قرار بگیرد تا وضعیت 90 درجه پاها با تنه ایجاد شود.
علت درد مهره آخر کمر در بارداری چیست؟
علت درد مهره آخر کمر در بارداری
مهم‌ترین علت درد مهره آخر کمر در بارداری، افزایش وزن و تغییرات هورمونی بدن است. هورمون‌هایی که طی سه ماهه اول بارداری در بدن ترشح می‌شوند، شل شدن رباط‌های بخش‌های مختلف بدن به خصوص رباط‌های لگن را به همراه دارند. با شل شدن این رباط‌ها، اگرچه فضای کافی برای رشد بچه فراهم می‌شود، اما ممکن است مشکلاتی همچون جابجایی لگن و مهره‌های پایین کمر را نیز به همراه داشته باشد.
چگونه درد مهره آخر کمر را در بارداری کاهش دهیم؟
روش‌های مختلفی وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توان درد مهره کمر را در دوران بارداری کاهش داد. برخی از رایج‌ترین این روش‌ها عبارت‌اند از:
- خوابیدن به پهلو و قرار دادن یک بالش بین زانوها. این کار ساده تاثیر زیادی روی درد کمر داشته و با نزدیک شدن به زایمان و بزرگ‌تر شدن شکم می‌توان یک بالش هم زیر شکم قرار داد.
- ورزش کردن هر روز حداقل به مدت 30 دقیقه. استخر رفتن نیز می‌تواند مفید باشد. حتی حرکت معمولی در آب برای خانم‌های باردار بسیار مفید است و می‌تواند تقویت عضلات مختلف بدن را به همراه داشته باشد.
- پیاده‌روی یکی دیگر از ورزش‌هایی است که در دوران بارداری بسیار توصیه می‌شود؛ زیرا سبب تحرک مناسب بدن شده و عضلاتی را که تحت تنش قرار دارند، استراحت خواهد داد.
- درست است که اضافه وزن در طول دوران بارداری طبیعی است، اما اضافه وزن زیاد می‌تواند یکی از علت‌های درد مهره آخر کمر باشد. در این دوران باید افزایش وزن مناسبی را که پزشک توصیه می‌کند داشته باشید. افزایش وزن بیش‌ازحد وزن سبب افزایش فشار و تنش به کمر شده و مشکلات دیگری را به وجود خواهد آورد.
- استفاده از کمربندهای مخصوص در این دوران می‌تواند باعث وارد آمدن فشار کمتر به کمر شود. ازآنجاکه تغییرات ناشی از وزن از سه ماهه دوم بارداری به بعد است، استفاده از این کمربندها توصیه می‌شود.
- ماساژ دادن یکی دیگر از روش‌های موثر برای کاهش درد مهره آخر کمر در دوران بارداری خواهد بود.
سخن پایانی
درد مهره آخر کمر مشکلی است که نباید ساده از کنار آن بگذرید و در صورت ابتلا بهتر است هرچه سریع‌تر نزد پزشک ارتوپد بروید تا اقدامات لازم برای تشخیص و درمان صورت بگیرد. در صورت خفیف بودن شدت بیماری، پزشک روش‌های غیر جراحی را توصیه خواهد کرد، اما اگر شدت بیماری زیاد باشد و روش‌های غیر جراحی موثر واقع نشوند، پزشک روش‌های جراحی را پیشنهاد می‌دهد.
